تاریخچه آفلاتوکسین

در سال 1960 بیش از صد هزار بوقلمون جوان در کشور انگلیس، در اثر یک بیماری جدید تحت عنوان “TURKEY X” در عرض چند ماه ازبین رفتند.
محققین پس از مطالعات دقیق دریافتند که بیماری تنها محدود به بوقلمون ها نشده و در جوجه اردک ها و بلدرچین های جوان منجر به تلفات سنگینی شده است.
همچنین به این نتیجه رسیدند که عامل بیماری از طریق تغذیه با بادام زمینی برزیلی به طیور مزبور منتقل و باعث مرگ ومیر آنها شده است.

سرانجام بعد از آزمایشات متعدد مشخص گردید که خوراک موردنظر بر اثر آلودگی با نوعی سم که منشأ قارچی دارد، باعث تلفات طیور شده است.
لذا در سال 1961 قارچ تولیدکننده بیماری را “Aspergillus flavus” و سم حاصله را “آفلاتوکسین” نامگذاری کردند.

کشف این سموم موجب شد که مسئولین به زیان های حاصله از سموم قارچی
به عنوان “عامل آلوده کننده مواد غذائی” و ایجاد بیماری و حتی مرگ در انسان و حیوانات توجه بیشتری نمایند.
در پائیز 1974 بیماری “آفلاتوکسیکوزیس” در دو ایالت شمالی و 150 روستای
کشور هند اتفاق افتاد که در این همه گیری 397 نفر بیمار شدند و از این تعداد 108 نفر جان باختند.
در سال 2004 در کنیا، 125 نفر در اثر مصرف ذرت آلوده به آفلاتوکسین جان خود را از دست دادند.

آفلاتوکسین

آسپرژیلوس

“رایج ترین” نوع قارچ در محیط اطراف ما می باشد که حدود 200 گونه از آن شناسایی شده است و 16 نوع آن باعث ایجاد بیماری در انسان می شود.
آسپرژیلوس اغلب روی غلات “برداشت نشده” رشد می کند ولی در صورت ذخیره کردن
در شرایط “مرطوب” هم می تواند رشد کند. در مواردی مانند خاک و پوشش گیاهی هم رشد می کند.

قارچ های آسپرژیلوس در محصولات زراعی مانند آجیل و غلات از جمله
بادام زمینی، ذرت، پسته، فلفل و انجیر رشد می کنند. همچنین در لوبیا و گندم ولی در دانه های دیگر کمتر رشد می کند.

غذاهای حاوی نشاسته مانند نان و سیب زمینی نیز محیط مناسبی برای رشد هستند.
بعضی گونه های آسپرژیلوس تحت شرایط خاص شامل “دمای بالا و رطوبت 7 درصد یا بیشتر” می توانند
مایکوتوکسین تولید کنند که عمدتا توسط “آسپرژیلوس فلاووس” تولید می شود.
بیشترین مایکوتوکسین تولید شده “آفلاتوکسین ها” هستند.

در صورتی که حیوانات با خوراک آلوده به آفلاتوکسین ها تغذیه شوند، این سم در شیر، تخم مرغ و گوشت ظاهر می شود.

 مایکوتوکسین ها دارای انواع مختلفی می باشند:

Aflatoxins (produced by Aspergillus)
Trichothecene (produced by Stachybotrys)
Fumonisins
Zearalenone
انواع آفلاتوکسین ها

در کلمه Aflatoxin حروف A و F به ترتیب نماینده جنس قارچ Aspergillus و گونه آن یا Flavus می باشند که با لغت toxin ترکیب شده است.
سموم آفلاتوکسین در سه دسته اصلی طبقه بندی می شوند :

1⃣ آفلاتوکسین B:
شامل دو نوع B1 و B2 می باشد. B1 رایج ترین آفلاتوکسین به عنوان سمی ترین و
سرطان زا بودن شناخته شده است، همچنین از نظر مقدار، آفلاتوکسین B1 در کشت ها و محصولات غذایی، نسبت به انواع دیگر غالب می باشد.
به شکل بلورهای کریستالی بی رنگی است و در حرارت ٢۶٩-٢۶٨ درجه سانتی گراد که نقطه ذوب آن است، “تجزیه” می شود.

2⃣ آفلاتوکسین G:
شامل دو نوع G1 و G2 می باشد.
آفلاتوکسین G1 بین ٢۴۶-٢۴۴ درجه ذوب می شود.

3⃣ آفلاتوکسین M:
شامل دو نوع M1 و M2 می باشد.
این آفلاتوکسین ها، محصولات متابولیکی هستند که در ادرار و شیر حاصل از حیواناتی یافت می شوند که با غذای آلوده به آفلاتوکسین تغذیه شده اند.

photo_2016-04-19_19-19-17
آلودگی با مایکوتوکسین ها

واکنش های بالینی به “مدت زمان” و “مقدار تماس با سموم” بستگی دارد و می تواند در شرایط حساس و حاد متفاوت باشد.
شناسائی مایکوتوکسین ها از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اغلب بیماری های حاصل از آنها تاثیرگذار و نامشخص هستند.
مایکوتوکسین ها می توانند موجب مشکلات جدی در سلامتی دام شده و اثرات مخرب آنها می تواند در کشاورزی و دام پروری خسارات اقتصادی زیادی را به بار آورد.
انسان علاوه بر “بلع”، از طریق “استنشاق” و “تماس پوستی” هم در معرض مسمومیت با مایکوتوکسین قرار می گیرد.

آفلاتوکسین
آفلاتوکسیکوزیس
آفلاتوکسین ها گروهی از توکسین های قوی هستند که باعث تأثیرات مخرب در سیستم های بیولوژیکی می شوند.
این متابولیت ها در پاره ای از پستانداران، پرندگان و ماهی ها ایجاد سرطان، جهش و ناهنجاری جنینی می کنند.
آفلاتوکسین ها عامل ایجاد نکروز و سیروز حاد کبدی در انسان می باشند.
آفلاتوکسیکوزیس..
“مسمومیتی” است که در نتیجه مصرف آفلاتوکسین ها در غذا یا خوراک آلوده ایجاد می شود.
علائم آفلاتوکسیکوزیس در پستانداران،
از دست دادن اشتها، کمبود وزن، یرقان و تکثیر سریع سلول های مجرای صفراوی است.
آلودگی حاد به آفلاتوکسین موجب زردی غشای مخاطی، تجمع چربی در کبد و خونریزی می شود.

گرچه کبد آماج حمله آفلاتوکسیکوز است اما ضایعات سرطانی در دیگر اندام ها به ویژه معده، کلیه، ریه، غدد بزاقی و اشکی و نسج پوست پستانداران بسیار گزارش شده است.

درمان:

در هنگام مواجه شدن با یک مورد اثبات شده آفلاتوکسیکوزیس، نخستین اقدامی که باید انجام داد،
” تنظیم یک رژیم غذایی متناسب با موازین بهداشتی ” است که بدین وسیله منشأ اولیه آلودگی برطرف می شود.

آفلاتوکسین

سطوح آفلاتوکسین در غذاها
آفلاتوکسین ها در سراسر جهان یافت می شوند.
با این حال آن ها خیلی بیشتر از یک مشکل در کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه نسبت به کشورهای توسعه یافته مطرح هستند.
کشورهای توسعه یافته، حد بالایی از مایکوتوکسین آفلاتوکسین را در مواد غذایی ممنوع کرده اند.
به عنوان مثال، آمریکا محدوده ممنوعیت آفلاتوکسین را به زیر 20 قسمت در میلیارد (ppb) در مواد غذایی اعلام کرده در حالی که آفلاتوکسین M باید کم تر از 0.5 قسمت در میلیارد (ppb) در شیر باشد.

فرآیندهای شیمیایی برای حذف آفلاتوکسین ها از مواد غذایی مانند آجیل، ذرت، غلات و شیر انجام می شود.
اکثر غذاها هنوز حاوی مقادیر بسیار کمی از آفلاتوکسین هستند، اگر چه سطح آفلاتوکسین معمولا بسیار پایین تر از محدودیت ایمنی است، اما نگرانی اثرات سم بر روی انسان، از جهت مصرف “طولانی مدت” مقادیر کم آفلاتوکسین مطرح می باشد.

آفلاتوکسین

مسمومیت با آفلاتوکسین و علائم آن

سطح LD50 آفلاتوکسین برای حیوانات ١٠-٠/۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن حیوان است.
شدت علائم بسته به سن فرد، جنس، سطح تماس، مدت زمان تماس، سلامتی فرد، قدرت سیستم ایمنی، رژیم و فاکتورهای محیطی متفاوت می باشد.
معمولا دو راه اصلی برای تماس با آفلاتوکسین ها وجود دارد:
1⃣⬅️ اولین راه، زمانی است که فرد مقادیر زیادی آفلاتوکسین را در مدت زمان کوتاهی دریافت می کند(سمیت حاد).
این حالت می تواند منجر به موارد زیر شود:
•آسیب کبدی
•سرطان کبد
•اختلالات ذهنی
•درد شکمی
•استفراغ
•تشنج
•ادم انتهای تحتانی بدن
•ادم ریوی
•خونریزی
•توقف هضم، جذب و متابولیسم غذا
•کما و مرگ
2⃣⬅️ راه دیگر مسمومیت با آفلاتوکسین، دریافت مقادیر کم در طولانی مدت می باشد(سمیت مزمن).
این حالت که از نقطه نظر “ایمنی غذا” اهمیت بیشتری دارد، می تواند منجر به موارد زیر شود:
•اختلالات رشد و تکاملی
•ساپرس سیستم ایمنی
•سرطان کبد به علت موتاسیون DNA ناشی از آفلاتوکسین بخصوص B1
•هپاتیت، یرقان و سیروز
هدف اصلی آفلاتوکسین ها “کبد” می باشد.
آفلاتوکسین
منبع پیک دارویی نوین

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *